شناسایی و تعیین ویژگی‌های مولکولی ویروس کوتولگی بافت مرده‌ی باقلا، یک نانوویروس جدید در مزارع حبوبات ایران

ویروس‌های عامل زردی و کوتولگی حبوبات از جمله نانوویروس‌ها هر ساله سبب کاهش محصول در انواع حبوبات بخصوص باقلا می‌شوند. مهمترین ویروس خسارت‌زای این گروه، ویروس زردی بافت مرده‌ی باقلا (FBNYV) است. بمنظور ردیابی مولکولی نانوویروس‌ها در ایران، از مزارع باقلا و لوبیا بترتیب در استان‌های فارس و خوزستان در سال‌های 1394-1393 نمونه برداری شد. در مورد نمونه‌های انتخابی استخراج دی‌ان‌ا، تکثیر ژنوم با آغازگرهای نانوویروس‌ها، همسانه‌سازی و تعیین ترادف انجام شد. چهار قطعه‌ی ژنوم شامل DNA-R، DNA-M، DNA-U1 و DNA-U2 تکثیر و تعیین ترادف شدند. نتایج تعیین ترادف نشان داد که این قطعات مربوط به ویروس کوتولگی بافت مرده‌ی باقلا (Faba bean necrotic stunt virus, FBNSV) می‌باشند. این اولین گزارش از وقوع این ویروس در ایران است. مقایسه ترادف ژنوم قطعات فوق‌الذکر با قطعات مشابه جدایه‎های FBNSV و نانوویروس‌های موجود در بانک ژن نشان داد که جدایه‌های باقلا و لوبیای FBNSV در ایران بیشترین شباهت را با جدایه‌های این ویروس از کشور آذربایجان دارند. مطالعات تبارزایی نشان داد که FBNSV به FBNYV وMilk vetch dwarf virus (MDV)  در مقایسه با Subterranean clover stunt virus نزدیک‌تر می‌باشد. در دندروگرام‎های رسم شده برای قطعات DNA-R و DNA-U2، FBNSV بیشترین نزدیکی را با FBNYV نشان داد، در حالیکه در دندروگرام‌های قطعات DNA-M و DNA-U1، FBNSV به ترتیب به MDV و ویروس برگ زرد باقلا (FBYLV)  نزدیک‌تر بود. در تمام موارد جدایه‌های FBNSV از کشورهای آذربایجان، اتیوپی، مراکش و ایران یک گروه مجزا از FBNYV را تشکیل دادند. بنظر می‌رسد FBNSV و FBNYV دو گونه مجزا از نانوویروس‌ها باشند.